"Het belang van een eigen auto zal verder afnemen."
25.03.2021 | Mobility
Dennis Knese werkt sinds begin van het jaar als professor voor duurzame mobiliteit en fietsverkeer aan de Frankfurt University of Applied Sciences (FUAS). Als onderdeel van de leerstoel financiert Riese & Müller een 50%-deeltijdfunctie voor wetenschappelijke samenwerking – met als doel de leer van het fietsverkeer verder te verdiepen en de fiets binnen de mobiliteitsmix van de toekomst een vaste plek te geven. In een interview beschrijft Dennis Knese hoe wij ons in de toekomst zullen voortbewegen en wat de wetenschap en het bedrijfsleven van elkaar kunnen leren.
Meneer Knese, hoe word je eigenlijk fietsprofessor?
Ik houd mij al vele jaren bezig met mobiliteitsvraagstukken en was in mijn laatste functie werkzaam als GIZ-adviseur voor duurzame mobiliteit. Het contact met de FUAS bestond al, omdat ik daar van 2010 tot 2016 betrokken was bij onderzoeksprojecten over elektromobiliteit en hier ook op ben gepromoveerd. Voor deze leerstoel heb ik desondanks de gebruikelijke sollicitatieprocedure doorlopen.
In mijn eerdere onderzoeksprojecten heb ik bijvoorbeeld concepten voor fietssnelwegen geanalyseerd en ik zie hier nog steeds potentieel voor de toegenomen vraag naar e-bikes, vooral van forenzen. De overstap naar de leerstoel biedt mij nu de kans om in een zeer dynamische regio met veelzijdige uitdagingen en sterke partners eigen prioriteiten te stellen.
Wat is uw missie? Wat wilt u uw studenten meegeven?
Natuurlijk wil ik zoveel mogelijk studenten voor het thema enthousiasmeren en optimaal voorbereiden op een latere professionele functie, bijvoorbeeld als fietsverkeersplanner. En wel enerzijds op de concrete functie en anderzijds ook als partners voor bijvoorbeeld bedrijven op basis van eigen onderzoek en projecten. Door onderzoek worden er immers argumentatiepunten gevonden die wij voor de verkeersverandering dringend nodig hebben, op feiten gebaseerde informatie over de voordelen van een versterkt fietsverkeer. Juist op logistiek gebied ontstaan er spannende perspectieven.
Enkele collega's hier in Frankfurt doen bijvoorbeeld onderzoek naar een transportsysteem om goederen via het bestaande tramnetwerk naar microdepots te vervoeren om ze vervolgens via de fiets, e-bike of cargobike naar de ontvangers te brengen. De vraagstukken zijn veelzijdig, bijvoorbeeld hoe dergelijke transportboxen eruit zouden moeten zien, in welke frequentie de trams zouden kunnen worden gebruikt of hoe je verschillende aanbieders kunt integreren – nog los van de talloze gerelateerde juridische kwesties en bedrijfseconomische gevolgen.
Vanwege de complexiteit zetten wij in op een nauwe koppeling en samenwerking met het bedrijfsleven, de politiek en andere hogescholen waarmee wij onze ideeën als wetenschappelijk competentiecentrum regelmatig delen. Hierbij oriënteren wij ons ook aan de concrete behoefte binnen de regio en werken hiervoor bijvoorbeeld samen met het fietsbureau van de stad Frankfurt. Maar wij ontvangen ook veel projectaanvragen van andere steden en gemeenten.
Uw studierichting rond fietsverkeersplanning is nog in ontwikkeling – wat kunt u ons over de inhoud verklappen?
Wij werken momenteel aan een concept voor een eigen mastertraject "Duurzame mobiliteit" waarin de studenten het thema fietsverkeer kunnen kiezen. Daarnaast wordt fietsverkeer geleidelijk in verschillende bestaande studierichtingen van de vakgebieden civiele techniek, economie en rechten geïntegreerd.
En waarop zal uw onderzoek gericht zijn?
Het onderzoek is geïntegreerd in het bestaande Research Lab for Urban Transport (ReLUT) en zal zich op het gebied van fietsverkeer vermoedelijk op twee zaken concentreren. Ten eerste staan verkeersplanningstechnische aspecten centraal, zowel binnen het algemene fietsverkeer in de stad alsook in landelijke gebieden, bijvoorbeeld op het gebied van toerisme.
Een tweede focus is de fietsverkeerslogistiek waar logistieke bedrijven zich meer op transportfietsen zouden kunnen richten. Organisatorische en reclame-aspecten spelen hierbij een rol, want de desbetreffende bedrijven willen op het laatste transporttraject natuurlijk hun merk duidelijk zichtbaar uitdragen. De vraagstukken hebben echter niet altijd alleen betrekking op het fietsverkeer, maar op positionering ervan binnen een duurzaam, geïntegreerd verkeerssysteem in combinatie met de infrastructuur van voetpaden, het openbaar vervoer en ook het autoverkeer.
In welke streken gaat Dennis Knese, de fietser, op pad?
Ik ben afkomstig uit het Emsland en heb daarom een voorkeur voor de fiets. Ik fiets graag tijdens mijn vakantie. Enkele jaren geleden was ik in Bangkok en heb daar via een Nederlandse aanbieder deelgenomen aan een dagtocht met de fiets. Op die manier heb ik plekken ontdekt die ik anders nooit had gezien.
Dat vind ik er zo leuk aan: met de fiets kun je plaatsen binnen een regio verkennen die je met andere verkeersmiddelen helemaal niet of niet zo snel zou bereiken. In het dagelijks leven gebruik ik de fiets vaak voor het woon-werkverkeer – ik heb geen eigen auto. Maar ik maak ook vaak gebruik van het openbaar vervoer. Ik beweeg mij multimodaal door het leven.
-
Na zijn studie was de geograaf en verkeersplanner Prof. Dr.-Ing. Dennis Knese werkzaam als onderzoeksmedewerker van de Vancouver Economic Development Commission en als wetenschappelijk medewerker voor de Frankfurt University of Applied Sciences (FUAS). Binnen dit kader is hij aan de universiteit van Kassel gepromoveerd op de integratie van de elektromobiliteit in de stadsplanning en het ontwerp van de openbare ruimte. In zijn laatste functie was hij werkzaam als adviseur voor duurzame mobiliteit bij de Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) en heeft vooral meegewerkt aan projecten in opkomende landen en ontwikkelingslanden in Azië en Latijns-Amerika.
Sinds 1 januari 2021 bekleedt Dennis Knese het bijzonder hoogleraarschap voor fietsverkeer aan de FUAS. Deze functie is een van zeven fiets-leerstoelen in heel Duitsland die binnen het kader van de Nationaler Radverkehrsplan (NRVP) in 2020 door het financieringsprogramma "Stiftungsprofessuren Radverkehr" van het Duitse Bundesverkehrsministeriums für Verkehr und digitale Infrastruktur (BMVI) worden ondersteund.
Hoe bekijkt u de samenwerking van de wetenschap en het bedrijfsleven met het oog op de mobiliteitsverandering?
In principe beschouw ik een samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven als essentieel. Hierdoor kunnen wij aan de universiteiten praktisch aan de slag. De studenten kunnen putten uit de ervaringen van het bedrijfsleven en nieuwe perspectieven opdoen. Ze zien waar de behoeften bestaan en welke hordes er bij de omzetting moeten worden genomen.
Daarnaast beschikken bedrijven zelf natuurlijk over een enorme innovatiekracht en eigen duurzaamheidsagenda's waarmee zij hun medewerkers en potentiële vakmensen stimuleren, prikkels voor een milieuvriendelijk mobiliteitsgedrag creëren en dienovereenkomstige randvoorwaarden scheppen.
Wat verwacht u van de mobiliteitsverandering in de komende drie tot vijf jaar? Welke rol speelt de e-bike?
Wij hebben het al langer over de verkeersverandering, maar de verkeerswereld is helaas relatief star. In de komende tien jaar zal vooral de automobielwereld sterk veranderen. Als alles goed gaat, zullen in 2030 voor het eerst meer elektrische auto's dan auto's met verbrandingsmotor worden geregistreerd. Dienstverlening en digitalisering zullen binnen deze context ook aan belang winnen, dat wil zeggen: producenten veranderen steeds meer in dienstverleners. Tegelijkertijd zal het belang van het hebben van een eigen auto steeds verder afnemen.
Wij beleven de fietsboom in de coronatijd, tegelijkertijd maakt het openbaar vervoer een crisis door. Ook hier zullen de gebruikscijfers weer toenemen, maar vroeg of laat zal het openbaar vervoer zijn capaciteitsgrenzen bereiken en een uitbreiding duurt zeer lang, zodat er mogelijk niet aan de toenemende vraag kan worden voldaan. Ook hier ligt een grote kans voor het fietsverkeer.
E-bikes vormen een geweldig alternatief voor het woon-werkverkeer met een afstand van tot 20 kilometer en zullen ook een belangrijkere rol binnen het economisch verkeer spelen.